ROŚLINY W WIERZENIACH I ZWYCZAJACH LUDOWYCH – SŁOWNIK ADAMA FISCHERA ( Łuczaj ) - POLSKIE TOWARZYSTWO LUDOZNAWCZE

Przed kilku dniami ukazało się jedno z najciekawszych dzieł etnobotaniki polskiej ostatniego stulecia. Rośliny w wierzeniach i zwyczajach ludowych – Słownik Fischera. Jest to najszersza próba syntezy etnobotaniki Polski jaka kiedykolwiek się ukazała

Historia słownika jest taka - według profesora Łukasza Łuczaja:
W roku 2006 pracując nad swoimi materiałami etnograficznymi dotarłem do pracowni Polskiego Atlasu Etnograficznego. Tam zafascynowałem się ogromem niepublikowanych jeszcze materiałów dotyczących użytkowania roślin w Polsce. I miałem okazję spotkać niesamowity zespół etnografów pod wodzą prof. Zygmunta Kłodnickiego. Prof. Kłodnicki polecił mi też kwerendę we Wrocławiu w siedzibie Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego, gdzie miałem obejrzeć „materiały Fischera”. Okazało się, że są to „fiszki Fischera” – kilka pudeł notatek znanego lwowskiego etnografa, Adama Fischera, zebranych do opracowania encyklopedii roślin, która miała być wydana po niemiecku.
Sfotografowałem interesującą mnie część fiszek i przez kolejne lata namawiałem znajomych etnobotaników, aby zajęli się tym materiałem. I rzeczywiście zainteresowały się nim etnografka Monika Kujawska (obecnie na Uniwersytecie Łódzkim) i moja niedoszła doktorantka Joanna Typek. Monika dostała nawet grant NCN na opracowanie tej spuścizny. W grant zostałem włączony jako ekspert botaniczny. W czasie badań okazało się, że Fischer zdążył przed wybuchem wojny opracować część haseł. I co ciekawe leżą one w archiwum w… Pradze.
Okazało się także, że stał przed nami, a szczególnie Moniką jako głównym autorem opracowania, ogrom pracy. Musieliśmy dopisać wiele brakujących haseł opierając się na notatkach z fiszek Fischera… Dokooptowaliśmy więc jeszcze 2 etnobotaników: dr Joannę Sosnowską oraz dr Piotra Klepackiego z UJ. I tak w czwórkę, pod niezwykle efektywnym nadzorem Moniki powstała świeżo wydana książka.
Na czym polega wartość tego słownika? Fischer i za nim my, używając jego notatek, próbował napisać mini-monografie dla możliwie wszystkich roślin używanych w Polsce. Kompilując dane ze starych zielników, z XIX i XX wiecznych prac ludoznawczych i z wyników własnej ankiety, napisał monografie dla gatunków, o których nikt wcześniej nie pisał albo pisały tylko stare zielniki, a nie etnobotanicy. Monografie dotyczą zarówno lecznictwa, magii, jak i pożywienia. Dają bardzo żywy i ciekawy obraz użytkowania roślin w dawnej Polsce.
Jeszcze raz szczególne podziękowania dla Moniki Kujawskiej!

źr. Krośnieńska Oficyna Wydawnicza